8 Mart Dünya Kadınlar Günü 1975 yılından itibaren Birleşmiş Milletler tarafından kutlanmaya başlanmıştır. Bu özel günde, insan hakları temelinde kadınların siyasi ve sosyal şuurunun geliştirilmesi ile ekonomik, siyasi ve sosyal başarıları kutlanmaktadır.
Türkiye’de 8 Mart Dünya Kadınlar Günü girişimi ilk kez 1921 yılında gündeme gelmiştir. Daha sonra kutlamalar yapılmamış ancak 1975 yılında Kadın Kongresi gerçekleştirilmiştir. 1984 yılından itibaren de her yıl çeşitli kadın örgütleri tarafından kutlanmaya devam edilmektedir. Bu yeni dönemin farkı, kutlamaların sadece belli bir kesim tarafından değil tüm kadın kuruluşları ile devlet ve özel sektör tarafından da kutlanmaya başlanmasıdır.
Dünyada kadın hakları konusunda en önemli gelişme sanayi devrimiyle beraber yaşandı. Kadınlar iş yaşamında erkeklerle beraber eşit şartlarda çalışmaya başlayınca çeşitli haklar da kazandılar.
Kadınlar Günü münasebetiyle erkeklerin dünyasında gönüllerde ve hatıralarda yer edinen ve mesleklerinde ilk olan Niğdeli kadınları yâd etmeden geçmeyelim, isimleri ve meslekleriyle birlikte okuyucularımıza sunalım:
İlk Anayasa Mahkemesi Üyesi: Fulya Kantarcıoğlu
İlk Doktor: Bor-Çukurkuyulu Fatma Erol. ( Nam-ı diğer Kara Fatma 1926 doğumlu idi. Genç yaşta bir trafik kazasında vefat etti.)
Dr. Müzeyyen Toker ( 1928-2013 ) Niğde’nin ilk kadın doktorudur.
İlk Hazine Avukatı: Borlu Ayhan Baran ( Dr. Doğan Baran’ın kardeşi)
İlk Eczacı: Canan Aydın
İlk Diş Hekimi: Dt. Bilge Akman Aydın
İlk Tapu Müdürü: Süruriye Ünal
İlk Nikah Memuru: Ayten Soylu
Türkiye’nin ilk kadın Mal Müdürü: Kıymet Tataroğlu ( Tellal Muhittin Ağa’nın kızı)
İlk Özel Kalem Müdürü (Valilik): Süheyla Kubalı
İlk Bankacı: Müfide Sungur
İlk Hukukçularımız: Latife İnanç ve Refika Soydan ( TCDD Hukuk Müşaviri)
İlk Kütüphane Müdürü: Özgür Bilen
İlk Yüksek Hakimler Kurulu Üyesi ve Bölge İdare Mahkemesi Başkanı: Zuhal Ecemiş Çoker
İlk Ziraat Mühendisi: İlhan Sümer Özdil
Türkiye’nin ilk kadın Orkestra Şefi: İnci Özdil ( İlhan Sümer Özdil’in kızı)
İlk Devlet Sanatçımız: Yıldız Kenter (Âyan azası Galip Bey’in torunu)
İlk Opera Sanatçımız: Şenol Taner Dörter
İlk Diplomalı Ebe: Tokmağın Kâmile (Foto Şinasi’nin nenesi)
İlk Muhtar: Mahire Sevinç
İlk Gazete İmtiyaz sahibi: Şerife Türkeş
İlk Fırıncı: Paşa Camii bitişiğindeki fırını işleten Meliha Kocabaş (Facebook emekçisi İsmet Kocabaş’ın annesi)
Mesleklerinde ilk olup iz bırakan bu değerli kadınlarımızın yanı sıra Niğde’de yeniliklere imza atan, sivil toplum örgütleri ile meslek kuruluşlarında öncülük yapan kadınlarımız da olmuştur.
Niğde’de kıyafet devriminden hemen sonra çarşafı çıkarıp manto giyen ilk hanım Sabiha Şahenk’dir. İlk pantolonu Kara Süheylâ (Köksal) giymiş, ilk büfeyi yine o çalıştırmıştır. Niğde tarihinde kadın olarak ilk şöför ehliyetnamesini Nilüfer Göncü almış, Skoda kamyonet kullanmıştır. Niğde’nin ilk ve son kadın at arabacısı ise Murtandılı Döne Şahinöcer olup, süt satmak için şehri dolaşırken arabasının ardına asılan veletlere kırbaç vurmamasıyla tanınır. Gece gündüz demeden sırtında mavzer, koynunda piştov ile at binerek bağına bahçesine giden İmamalilerden Zarife Hanım (Zarife Köpsen) Niğde'nin ilk olmasa bile en iyi at binen kadınıdır.
Niğdeli kadınlar siyasette de aktif görev almışlardır. İlk Parti Kadın Kolu Başkanı Sabiha Şahenk (Ayhan Şahenk’in annesi) İlk Genel Meclis üyesi Firdevs Soylu olmuştur (1934). Niğdeli kadınlar sivil toplum örgütlerinde de yararlı çalışmalar yapmışlardır: İlk Yardım Derneği Başkanı: Müdafaa-i Milliye Niğde Hanımlar Şubesi'ni kuran Şükûfe Bilgen’dir. 1964 yılında Niğde Şubesi açılan Yardımsevenler Derneği'nin ilk başkanı öğretmen İffet Tayanç’tır. Yurtdışında ihtisasa gidip doktorluk yapan Niğdeli ilk kadın ise Zarife Şahenk’tir.
Günümüzde Niğdeli kadınlar emek ve alınteri ile eğitimleri ile, sebat ve çalışkanlıkları ile toplumdaki yerlerini almışlardır. Ancak il geneline baktığımızda çalışma hayatında kadın katkısının daha çok olması gerektiğini görüyoruz. Bazı işlere özellikle kadın eli değmesi, işin kalitesini ve verimini artırmaktadır.
Ne yazık ki bugüne kadar Parlamento’da Niğde’yi temsil eden bir kadın Milletvekilimiz ve Belediye Başkanımız olmamıştır. Neyse ki İl Genel Meclisi ile Belediye Meclisinde görev yapmış hanımlar ile bir iki kadın muhtarımız bulunmaktadır. Güncel Niğde Protokol listesine baktığımızda İl Defterdarı Asuman Arı ile Vergi Dairesi Müdiresi Serda Altunsayar hanımefendilerin isimlerini görmekteyiz. Belediye Meclisinde ise Gülsüm Temur ile Elif Aktaş Öztürk görev yapmaktadır. Valilik Özel Kalem Müdiresi Nebahat Bozkurt 30 yıldır devlette vazife ifâ etmekte, 8 seneden beri de Özel Kalem Müdürlüğü görevini başarıyla yürütmektedir. Merkez İnönü Mahallesi Muhtarı Tuğba Somkaya ile Çiftlik ilçesine bağlı Çardak Köyü muhtarı Hatice Plak halihazırda görev yapmaktadırlar.
Niğde Barosunun güncel kayıtlarını incelediğimizde özellikle yeni kuşak hanım avukatların çokluğu dikkat çekiyor. Niğde’nin eski avukatları arasında hiç kadın olmaması da merak konusu… Halbuki hukukçuluk, kadınlarımıza yakışan bir meslek. Niğde’de görev yapmakta olan noter, doktor ve diş hekimleri içinde kadın oranı bir hayli yüksek.
Yurdun dört bir yanında açılan üniversiteler sayesinde genç kızlarımız her dalda diploma alıyorlar. Mühendis, İşletmeci, Ekonomist, Turizmci, Sanat Tarihçisi, Öğretmen, Arkeolog, Baytar v.s olup memleketlerine geri dönüyorlar. Ancak sırtı kalın olmayanlar iş bulamadıklarından, Niğde’den ayrılmak zorunda kalıyor, kendilerini büyük şehirlerin girdabına kaptırıyorlar. Niğde’de kalıp işe giremeyenler ise sürekli evde oturmaktan dolayı psikolojileri bozuluyor. Günümüz ekonomik şartları erkeği, çalışan eş bulmaya yönelttiğinden kızlarımızın evlenebilmesi zorlaşıyor.
Bu yetişmiş arkadaşların iş dünyasına kazandırılmaları gerekir. Onca emek, maddi manevi fedakârlık boşa gidiyor. “Birisi elimden tutsun, referans olsun; bir firmaya tavsiye etsin, devlet kapısına soksun” diye beklemektense kendileri bir şeyler yapmayı deneyebilirler. YouTube daki kadın girişimcilerin hikâyelerini dinlesinler/seyretsinler.
Niğdeli kadınlarımız; Mardinli Ebru Baybara Demir, İpek Hanım Çiftliğinin kurucusu Pınar Kaftancıoğlu, Demet Mutlu-Trendyol, Gamze Cizreli-Big Chefs gibi başarı hikâyeleri neden yazamasınlar?
Gözümüz Niğdeli kadın girişimcileri arıyor; yöremizin yemeklerini yapacak, organik tarımla uğraşacak, yöresel ürünleri internet üzerinden satacak, erkek egemen toplumda, yaptıklarıyla ses getirecek, yeniliklere açık, istihdam yaratacak, güvenilir kadın girişimcilere ihtiyacımız var. Bizlere düşen görev onları teşvik edecek yaklaşımlar ortaya koymak, önlerine çıkan engelleri azaltmak, şevklerini kırmamak, onları küstürmemek.
KOSGEB desteğiyle Niğde’nin en güzel pastanesini açan Buket Balaban hanımefendinin çabası güzel bir kadın girişimcilik örneği.
Geçtiğimiz aylarda Bor’da kurulan ilk kadın kooperatifi, halıcılık ve yöresel ürünlerimizin tanıtılıp pazarlanması için umut veren bir gelişme.
Turizmciler Derneği Başkanı Bahar Şahiner Öke ise Niğde’nin tanıtılması ve turizm destinasyonlarına dahil edilmesi için var gücüyle uğraş veriyor.
Bu örneklerin çoğalması Niğdemizin gelişmesi açısından son derece önem taşımaktadır…Her şeyi devletten, dayıdan, emmiden beklememek gerekir. Kişisel çaba, yürekten çalışma, her dâim dürüst olma, kul hakkı yemeden yaşama ve doğru yerde doğru adımlar atma, iş hayatında başarının yolunu açacaktır.
Buradan ismini sayamadığım meslek erbabı, başarılı kadınlarımıza selam olsun. “Beni neden yazmadın” diyen kariyerli, iş-güç sahibi hanımlarımız bizimle irtibata geçebilirler. Anam, nenem, bacım, Niğde’nin ilk şusuydu busuydu diyenler de bunu bana bildirirlerse Niğdemizin mesleklerinde ilk olan kadınlarını yâd eden listelemeyi genişletiriz.
Kadın hayatın hakikatlerini daha iyi sezmek ve bunları büyük bir ihtiyatla karşılamak vasıflarına sahiptir.
Kadın evin başı, hanenin yakışığı, kazanın kulpudur. Kadın katkısı olmadan kalkınma olmaz, piyasa dönmez, dünya onların etrafında döner.
Tüm Nisâ taifesinin 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlu olsun…