Gürer, TMO’nun finansman ihtiyacını karşılayamadığı için üreticilere ödenmesi gereken ürün alım bedellerini geciktirdiğini, bu durumun Sayıştay raporlarına da yansıdığına da dikkat çekti.
TMO’nun mali borçlarının 2020 yılında 1.901.442.077 TL, 2021 yılında 5.534.570.769 TL iken, bu rakam 2022 yılında 39.690.070.522 TL seviyesine ulaştığının ortaya çıktığını ifade eden Ömer Fethi Gürer, TMO’nun son 3 yıldaki mali borç artışının 20 katına ulaşarak, borçlarında büyük artışlara ulaştığının belirlendiğine dikkat çekti.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili ve TBMM tarım,Orman ve Köyişleri Komisyon Üyesi Ömer Fethi Gürer, Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO), üreticilere yapılan ürün alım bedeli ödemelerinde, finansman ihtiyacı nedeniyle gecikme yaşanmasının nedenlerinin altında, kurumun mali borçlarındaki artışın olduğunun verilerdeki bilgiler ile ortaya çıktığını söyledi.
SAYIŞTAY, SORUNLARI TEK TEK BELİRLEDİ
TMO’nun mali tablosundaki büyük sorunun, Sayıştay’ın 2022 yılına ait denetim raporlarına da yandığını belirten CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TMO tarafından üreticilerden alınan çeşitli tarım ürünlerine ilişkin alım bedeli ödemelerinde finansman ihtiyacından kaynaklı olarak alım fiyat ve politikalarında belirlenen süreleri aşan gecikmelerin olduğunun tespit edildiğine dikkat çekti.
ÖDEMELER GECİKİYOR
Ürünün TMO işyerlerine teslim edildiği tarihten itibaren buğday, arpa, çavdar, yulaf, haşhaş ve kırmızı mercimek alımlarında 10 gün; çeltik, kabuklu fındık ve çekirdeksiz üzüm alımlarında ise 21 gün içerisinde ödeme yapılması gerektiğine ifade eden CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, ancak uygulamada kurumun finansman ihtiyacı nedeniyle ödemelerde ciddi anlamda gecikmelerin olduğunun tespit edildiğine işaret etti.
TMO’NUN MALİ BORCU 40 MİLYAR LİRAYA DAYANDI
Söz konusu ürün alım bedellerinde gecikme yaşanmasının en önemli nedeninin teşekkülün artan finansman ihtiyacı olduğunun Sayıştay tarafından tespit edildiğine vurgu yapan CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Kurumun mali borçları 2020 yılında 1.901.442.077 TL, 2021 yılında 5.534.570.769 TL iken, bu rakam 2022 yılında 39.690.070.522 TL seviyesine ulaşmıştır. Diğer bir ifade ile,son 3 yılda mali borçlar yaklaşık 20 katına çıkarak bu alanda ciddi bir artış yaşanmıştır” değerlendirmesinde bulundu.
FİNANSAL GİDERLERİ 3 YILDA 43 KAT ARTTI
Kurumun katlandığı finansman giderlerinin da arttığını anlatan CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, kurumun finansman giderlerinin 2020 yılında 76.753.398 TL, 2021 yılında 453.577.616 TL, 2022 yılında ise 3.328.349.679 TL olarak gerçekleşerek son 3 yıl içerisinde yaklaşık 43 kat arttığının ortaya çıkarıldığını kaydetti.
KREDİ BATAĞINA SAPLANDI
Sayıştay raporuna yansıyan bir başka soruna göre, Kurumun son yıllardan itibaren ürün alım faaliyetlerindeki artışa paralel olarak, öz kaynakların yetersiz kalmaya başlaması ve sermaye artışının geç olması nedeniyle, gereken finansman ihtiyacının banka kredileri yoluyla karşılandığının anlaşıldığını da ifade eden CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “ Rapora göre, Teşekkülün önceki yıldan devreden, vadesi uzatılan, rotatif ve yeni çekilen olmak üzere 383 adet güncel kredi ödemesi bulunmakta, bu kredilerin faiz oranları yüzde 12,78 ile yüzde 28,75 arasında, vadeleri ise 7 ile 186 gün arasında değişmekte olup, çoğunlukla kısa vadeli kredilerden oluşmaktadır” değerlendirmesinde bulundu.
TMO 5 YILDA 4 MİLLAR 66 MİLYON LİRA FAZ ÖDEDİ
Sayıştay tarafından mali tabloyla ilgili belirlenen bir başka soruna da dikkat çeken CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Rapora göre 2022 yılında 10.000.000.000 TL sermaye artırımı sağlanması ve ürün alım miktarındaki artış doğrultusunda yüksek miktarda görevlendirme bedeli aktarılmasına rağmen, ürün alım bedeli ve ithalat ödemelerine yönelik finansman ihtiyacının öncelikle kredi kullanımıyla karşılanması, sonrasında görevlendirme bedelinin talep edilmesi nedeniyle önemli oranda bir faiz yükü ortaya çıkmıştır. Banka kredisi kullanılan son beş yıl boyunca kuruluşun ödediği faiz gideri 4.066.410.410 TL’dir” diye konuştu.
SORUNLAR BİR AN ÖNCE ÇÖZÜLMELİ
Bir zamanlar çiftçilerin kara gün dostu olarak bilinen TMO’nun yanlış yönetim sonucu, borç içinde bir kurum haline geldiğine dikkat çeken CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Kurumda yaşanan sorunlar bir an önce çözülmeli, üreticilere alım ödemeleri belirlenen süre içerisinde mutlaka yapılmalıdır. TMO sorunları üreticiyi tüccar eline bırakır. O nedenle TMO kurumsal yapısı ithalatçı olmaktan çıkarılıp yerli üretici yanında duracak noktaya erdirilmelidir Üretici kurumu verdiği ürünün bedeli en kısa sürede alabilmelidir “ dedi