Köşe Yazısı: Fatma TAN
Rana Holtzi olarak adlandırılan Toros kurbağaları sadece Türkiye’nin değil dünyanın ötmeyen tek endemik kurbağa türüdür. Bolkar Dağları, Çiniligöl ve Karagöl’de kendine yaşama alanı bulmuştur. 1984 yılında doğadaki canlıların ve yaşadıkları ortamların korunması amacı ile düzenlenen Uluslararası Bern sözleşmesi ile koruma altına alınan Toros kurbağaları 1999 senesinden bu yana Çevre ve Şehircilik, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlıkları, Niğde Valiliği ve Uluslararası Çevre Örgütleri tarafından kâğıt üzerinde korunma altında tutuluyor görünse de korunmamaktadır.
KURBAĞALAR TEHDİT ALTINDA
Dünya’da eşi benzeri olmayan bu endemik türün koruma alanında ciddi sorunlar yaşanıyor. Özellikle kurbağaların yaşam alanlarına 90’lı yılların sonunda Karagöl’e Ulukışla Gıda ve Tarım Müdürlüğü’nün bıraktığı sazan balıklarının çoğalması burada üreyecek kurbağalar için ciddi sorun oluşturdu. 2000’li yılların başında da bu sazanların dinamitle avlanması da kurbağaların büyük oranda yok olmasına neden olurken bir başka tehlikede bölgeye gelen insanların bıraktıkları çöpler ve ofroad araçları oldu. Her anlamda yaşamları tehlike altında olan bu kurbağaları korumak gerekirken bu bölgelerde hiçbir şey yapılmaması da yöre halkının tepkisini çekiyor. Geçtiğimiz yıllarda Ulukışla'ya bağlı Maden Köyü'nde Maden-Der adıyla Kurbağaları Koruma Derneği kurulmuştu.
1898 yılında Taksonomist Werner isminde bir araştırmacı tarafından sistematik olarak tescillenen Rana Holtzi (Toros Kurbağaları) o yıllarda ulaşımı zor olan bu bölgelerde korunurken, milenyum çağı olarak adlandırılan bu dönemde modern koşullarda ulaşılı bu kadar kolayken korunamaması ve çevrenin kirletilmesi insanlığa yakışan bir durum değildir.
Zaman zaman bu bölgede yaşayan doğa severler, bölgeye yaptıkları ziyaretlerde özellikle piknikçilerin bıraktıkları çöpleri toplasalar da bu çevre duyarsızlığının önüne geçilmesi mümkün olamamakta.
Karagöl’deki içler acısı durum Çiniligöl’de olamaması teselli edici bir durum olsa da gereken önlem alınmadığı taktirde orası da risk altına girebilir.
KURBAĞALARDA ŞEKİL BOZUKLUĞU GÖRÜNDÜ!
Geçtiğimiz yıl Karagöl’de bazı kurbağalarda şekil bozuklukları tespit edildi. Bölgeye ziyarete giden doğa severlerin tespit ettiği şekil bozukluğunun kurbağaların doğal ortamla ilgili yaşadıkları stresten mi yoksa çevresel sorunlardan mı kaynaklandığı işin uzmanları bilim adamları tarafından mutlaka incelenmesi gerekmektedir. Bölgede yaşanan çevre kirliliği ve sazan balıklarının çoğalması Toros kurbağalarına (Rana Holtzi) ne gibi olumsuz etki oluşturduğu tespit edilmelidir.
CUMHUR BAŞKANLIĞI KARARNAMESİ VAR
31429 sayılı ve 20 Mart 2021 tarihli Cumhurbaşkanı kararında “Niğde İli, Çamardı İlçesi sınırları içerisinde bulunan Direk Gölü Doğal Sit Alanı ile Ulukışla İlçesi sınırları içerisinde bulunan Meydan Yaylası (Karagöl, Çinili göl) Doğal Sit Alanının koruma statülerinin yeniden değerlendirilmesi sonucunda, ekli krokiler ve listelerde sınır ve koordinatları gösterilen alanların kesin korunacak hassas alan olarak tescil ve ilan edilmesine karar verilmiştir.” denilmektedir.
Bu kararnameden de anlaşıldığı üzere Cumhurbaşkanlığı’nında gözü burada ve korunması için kesin korunacak hassas alan olarak ilan edilmesi ve değerlendirilmesi gereken önemli bir detaydır.
Bu kararname yanında yine 1 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 109’ncu maddesinde Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü'nün görev ve yetkileri dahilinde korunması gereken alanlarla ilgili kurumlara tam yetki verilmiştir. Elimize bu kararlar varken bizlerin Toros kurbağalarını korumamız zor bir iş değildir.
Peki Neler Yapılabilir?
Bu bölge mutlaka milli park olarak ilan edilip, koruma statüsüne alınmalı.
Karagöl’de bulunan sazan balığının tamamen bitirilmesi sağlanmalı.
Karagöl’ün su seviyesinin korunması başka bir yere tahliye edilmesi engellenmeli.
Islak zemin kıyı bandı yani kurbağaların yaşam alanının yürüyüş amacıyla bile kullanılmaması gerekir. Çadır kuracakların göle belli bir mesafeye kadar yaklaşması engellenmeli.
Kurbağaların yaşam alanına olan yerlere araç girişini engellenmeli belli bir yere kadar araç girişine izin verilmeli.
Alana giren Ofroad araçların gölün çevresine girmeleri kesinlikle engellenmelidir.
İşkur’dan kurumlara verilen işçilerden Karagöl ve Çiniligöl'ün çevresinin koruması için istihdam edilmelidir.
Maden köyüne yakın olan bu bölgeler için Köy Muhtarlığına bir bütçe ayrılıp köy bekçisi yetiştirilerek bu bekçilerin bura ile ilgili bilgilendirme yapmaları ve çevrenin korunması için istihdam edilebilir.
Karagöl’de bulunan kış kayak turizm merkezi yapılması için başlatılan ve yıllardır atıl olarak kuru yapı olarak kalan binanın kaldırılması elzemdir.
Doğayı çöplerle değil ancak ayak izlerimizle koruyabiliriz.
Dünyada eşi benzeri olmayan bu endemik kurbağaları korumak bizim elimizde!...
Haydi Niğde şimdi değerlerine ve doğaya sahip çıkmanın tam zamanıdır.